Agnes Dinkelman, 31-05-2017, De Volkskrant

Het onmogelijk maken van migratie vanuit Afrika naar Europa is voor beide continenten verreweg het beste.

Pas als de druk op hervormingen in Afrika en Arabische landen van binnenuit groot genoeg is, verandert de situatie. Migratie als stoom van de ketel traineert dat proces.

De kabinetsformatie richt zich onvoldoende op de grootste dreiging van dit moment. Terwijl politieke leiders op de vierkante centimeter hun ideologische gevechten voeren, dreigt het migratievraagstuk de westerse wereld te splijten. De vraag is of de politieke partijen die nu bij de formatierondes betrokken zijn voldoende erkennen dat onjuist handelen op dit gebied populisten in het zadel helpt – met de ontmanteling van de rechtsstaat tot gevolg. Dat te voorkomen is de allereerste taak voor het nieuwe kabinet.

Een rechtsstaat heeft een stevig sociaal contract nodig, maar juist die vertrouwensband tussen leiders en burgers is aangetast. Populisten varen daar wel bij. En ondertussen wordt de impasse nog eens flink verdiept doordat miljoenen migranten worden verwacht.

Onze politieke leiders moeten zich laten corrigeren door het volk. Ze hebben nog één regeerperiode te gaan om de kiezers ervan te overtuigen dat ze niet populistisch hoeven te stemmen om gehoord te worden. Als de politici zich niet laten beïnvloeden, worden ze door het volk weggestemd en zetten ze de rechtsstaat op het spel.

Ook in Noord-Afrika vraagt de jonge bevolking om hervormingen.

Ook in Noord-Afrika vraagt de jonge bevolking om hervormingen. Maar zolang migratie naar Europa de ontevredenen een uitweg biedt, zullen hun leiders verzuimen hun landen te hervormen. Pas als de druk van binnenuit groot genoeg is, verandert de situatie. Juist door het demografische gegeven van een jeugdige bevolking die stabiliteit en perspectief wenst, kan de druk snel en beslissend oplopen. Migratie als stoom uit de Afrikaans-Arabische ketels traineert het proces van opbouwen van druk. En dus het proces van hervorming. De combinatie met klimaatverandering voedt de migratiestromen.

Als de migratie naar Europa onmogelijk gemaakt wordt, zullen de leiders uit Noord-Afrika hun positie zeker willen stellen. De angst om afgezet te worden, kan ze ertoe brengen mee te werken aan perspectief voor de bevolking en opvang van vluchtelingen op het eigen continent.

Geld raakt op en daarmee verdwijnt ook de loyaliteit jegens afspraken

Tegelijkertijd moet Europa stoppen met geld brengen. Geld raakt op en daarmee verdwijnt ook de loyaliteit jegens afspraken. In plaats daarvan is het zaak te investeren in humane opvang van vluchtelingen in nieuw te bouwen steden en een begin te maken met een diverse, groene economie waarin zowel vluchtelingen en andere migranten als de eigen bevolking hun weg kunnen vinden.

Europa moet stoppen met geld brengen

Zonder daadkrachtig optreden van een nieuw kabinet dat samenwerking organiseert met andere Europese staten, wordt migratie de aanleiding waardoor de democratie in Europa onderuit gaat. Dat versterkt corruptie en armoede. Het vertrouwen tussen burgers loopt dan verder terug en leidt tot angst en geweld. Vluchtelingen worden in dat geval niet opgevangen maar reizen in groten getale zoekend door Europa.

Als we de rechtsstaat als ons grootste goed beschouwen moeten we de aantallen migranten die Europa bereiken minimaliseren én tegelijkertijd inzetten op humane opvang in gastlanden nabij het land van herkomst.

De verdragen ademen nog de geest van vlak na de Tweede Wereldoorlog

Daarnaast moeten we de vluchtelingenverdragen opnieuw tegen het licht houden. Die verdragen ademen nog de geest van vlak na de Tweede Wereldoorlog. De situatie is echter fundamenteel veranderd. De verdragen moeten geenszins van tafel, maar wél worden aangepast.

Het komende kabinet heeft de verantwoordelijkheid het landsbelang op veel fronten te dienen, maar behoud van de rechtsstaat heeft altijd prioriteit.